Những tấm lòng vàng 1.3.2023
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.Vụ Trường quốc tế AISVN: Sở GD-ĐT TP.HCM yêu cầu thực hiện khẩn cấp các giải pháp
Dưới góc độ chuyên môn, thạc sĩ Vĩnh Nghi cho rằng việc công bố thông tin cá nhân theo xu hướng khuyết điểm như nợ học phí một cách công khai sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của sinh viên. Đặc biệt đối với những bạn gặp khó khăn trong việc đóng học phí.
Đũa có nguồn gốc từ đâu và người nước nào sử dụng đầu tiên?
Theo TechRadar, người dùng iPhone đang 'than trời' vì lỗi báo thức trên thiết bị của họ. Nhiều người cho biết báo thức không kêu đúng giờ, thậm chí có trường hợp kêu muộn hàng giờ hoặc im lặng hoàn toàn. Vấn đề này đã kéo dài suốt một năm qua, gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dùng.Trên diễn đàn Reddit, nhiều người dùng chia sẻ trải nghiệm 'dở khóc dở cười' với lỗi báo thức iPhone. Có người cho biết họ đã bị trễ giờ làm, muộn buổi học vì báo thức không đổ chuông. Thậm chí, có ý kiến cho rằng lỗi này đã tồn tại từ thời iOS 9 (năm 2015).Đây không phải lần đầu tiên lỗi báo thức iPhone được báo cáo. Cách nay 9 tháng, Apple từng thừa nhận vấn đề và hứa hẹn sẽ sớm khắc phục. Tuy nhiên, đến nay, lỗi này vẫn chưa được giải quyết triệt để.Nhiều người cho rằng tính năng Attention Aware trên iOS 17, cho phép giảm âm lượng thông báo khi người dùng nhìn vào màn hình, có thể là nguyên nhân gây ra lỗi. Tuy nhiên, việc iPhone không thể phân biệt được khi nào người dùng đang ngủ khiến tính năng này trở nên 'vô dụng' trong trường hợp này.Lỗi báo thức gây ra sự thất vọng và bức xúc trong cộng đồng người dùng iPhone. Họ cho rằng đây là một trong những tính năng cơ bản nhất của điện thoại và Apple cần phải có trách nhiệm khắc phục sự cố ngay lập tức.Hiện tại, Apple vẫn chưa đưa ra bất kỳ phản hồi nào về vấn đề này. Người dùng chỉ còn biết hy vọng Apple sẽ sớm giải quyết triệt để lỗi báo thức khó chịu này.
Linh là người đồng sáng lập của nhóm Deeplife trên Facebook với hơn 30.000 thành viên. Đây là nơi chia sẻ đến cộng đồng về giá trị phát triển bản thân thông qua đọc và viết. Đó cũng là mong muốn của cô nàng gen Z.
HLV Pep Guardiola bất ngờ lên tiếng về tương lai của Bernardo Silva
Tết này, bước sang tuổi thứ 10, Dương Gia Bảo, học sinh lớp 5 Trường quốc tế Á Châu - Asian School (cơ sở Nguyễn Văn Hưởng), đã có bề dày kinh nghiệm thi đấu và đạt nhiều giải thưởng cờ vua ấn tượng. Chính niềm đam mê dành cho cờ vua đã thôi thúc Gia Bảo không ngừng nỗ lực rèn luyện và gặt hái nhiều thành tích ấn tượng.9 huy chương từ các giải thi đấu và mỗi huy chương là một minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng của Gia Bảo và cũng là động lực để cậu bé tài năng tiếp tục học tập, rèn luyện.Kể về hành trình đến với môn thể thao trí tuệ, Gia Bảo cho biết, khi đang học lớp 2 tình cờ xem một video về cờ vua và bắt đầu đam mê theo đuổi các quân cờ. Bảo tự tìm tài liệu để tập luyện, đồng thời đăng ký tham gia CLB Cờ vua Sài Gòn để rèn luyện kỹ năng chơi cờ.Bên cạnh thành tích nổi bật, Gia Bảo còn lan tỏa niềm đam mê cờ vua đến các bạn cùng lớp. Niềm đam mê và sự nhiệt tình của Gia Bảo là nguồn cảm hứng cho các bạn, khơi dậy tinh thần học hỏi và rèn luyện bản thân.Với nền tảng tiếng Anh vững vàng, Gia Bảo tự tin tham gia các giải đấu cờ vua quốc tế và giao tiếp tốt với bạn bè từ nhiều quốc gia khác nhau. Đồng thời, đây cũng là công cụ giúp em tìm hiểu, tham khảo những chiến thuật và lối chơi cờ vua qua các video tiếng Anh để học hỏi thêm kiến thức, nâng cao kỹ năng thi đấu và gặt hái được nhiều thành công trong các giải đấu. "Học tập hàng ngày không chỉ giúp con nâng cao trình độ tiếng Anh mà còn phát triển niềm đam mê cờ vua, bồi dưỡng kỹ năng tư duy và khả năng giải quyết vấn đề", Gia Bảo chia sẻ.Gia Bảo luôn ý thức được tầm quan trọng của việc học và rất chăm chỉ học tập. Nhờ vậy, em luôn đạt thành tích cao trong lớp. Sở thích chơi cờ vua của Gia Bảo không hề ảnh hưởng đến việc học mà ngược lại còn giúp em tư duy logic hơn, rèn luyện tính kiên nhẫn và khả năng giải quyết vấn đề. Nhờ biết cách sắp xếp thời gian hợp lý, Gia Bảo có thể vừa thỏa mãn đam mê cờ vua vừa hoàn thành tốt việc học tập. Em là tấm gương về tinh thần ham học hỏi, rèn luyện bản thân và theo đuổi đam mê.Đặc biệt, Gia Bảo rất năng nổ nhiệt huyết tham gia các hoạt động ngoại khóa như: Ngày hội thể thao Sports Day, Lễ hội trò chơi dân gian, chiến dịch tái chế From Trash to Treasures, cuộc thi Talent Seeking Contest…Mang trong mình hai ước mơ lớn là trở thành siêu kiện tướng cờ vua quốc tế và nhà khoa học, Gia Bảo đang không ngừng học tập và nỗ lực rèn luyện để hiện thực hóa ước mơ của mình."Con sẽ luôn giữ vững đam mê, tiếp tục học giỏi và gặt hái thêm nhiều thành công hơn nữa trong tương lai", Gia Bảo chia sẻ.Thành tích nổi bật của Dương Gia Bảo trong các kỳ thi đấu cờ vuaHuy chương bạc Hội khỏe Phù Đổng TP.HCM 2023.Huy chương đồng Hội khỏe Phù Đổng TP.Thủ Đức 2023.Huy chương bạc giải RoyalChess Tournament 2023 Autumn.Huy chương vàng giải cờ vua Nhanh Chớp I-CHESS 2023.Huy chương vàng giải HCM CHESS 2023.Huy chương bạc giải HCM CHESS 2024.Huy chương vàng giải Parent Love Chess lần 10 - 2024.Huy chương đồng giải Passion Chess 2024.Cúp vô địch và huy chương vàng giải V-CHESS 2024.
